"Wobec świętości"- wystawa w Muzeum Powiatowym w Nysie

Muzeum Powiatowe w Nysie zaprasza na wystawę pt. "Wobec świętości- medalierzy polscy w roku kanonizacji Jana Pawła II", z kolekcji Bernarda Marka Adamowicza.  Wernisaż odbędzie się 10 września 2016r, w sobotę, o godzinie 18:00.

Medalierstwo to dziedzina sztuki sięgająca korzeniami w starożytność. Swoją tożsamość zyskało w renesansie. Kolejne wieki rozwoju sztuki europejskiej – aż po współczesność – również odciskały swe znamię na formie jaką przybiera medal. Zwykle – choć nie zawsze – to stosunkowo mały krążek trwałego materiału, obustronnie wypełniony obrazem stworzonym za pomocą reliefu (płaskorzeźby).
Zróżnicowany co do sposobu tworzenia:  - czy wybijany stemplem przygotowanym przez rzeźbiarza medaliera, - czy odlewany z formy stworzonej przez artystę,  - czy pracowicie wykuwany milimetr po milimetrze pozostaje znakiem tkwiącej w sercu człowieka chęci zatrzymania w czasie tego co przemijalne. Służy temu także materia z jakiej powstaje: szlachetne kruszce lub inne materiały znane ze swej trwałości. Poświęcony postaciom i wydarzeniom ważnym staje się interesującym polem ekspresji artystycznej. W jego odbiorze coraz większą rolę zaczyna odgrywać nie tylko zawartość treściowa – ale unikatowa wręcz sytuacja wynikająca z definicji samej formy – zdawałoby się tak prostej.

Znaczenia nabierają walory, które uwzględniamy przy odbiorze każdego dzieła sztuki.
Jak rozwiązana zostaje kwestia kompozycji? - bo medal staje się jakby małym obrazem, który mieści w sobie różne elementy: postaci, symbole, obrazy alegoryczne, napisy wreszcie.
Jaką funkcję autor nadaje kolorowi? – bo medale potrafią nie tylko lśnić blaskiem drogocennych kruszców: srebra czy złota - grają również kolorami użytej patyny, bądź zastosowanych powłok.
Jakie są efekty twórczego poszukiwania najbardziej właściwych sposobów koniecznej syntezy? - by na małych powierzchniach znalazło swe odbicie przesłanie zamierzone przez twórcę? Czy użyte skróty i symbole staną się zrozumiałe dla odbiorcy?

Jak zostaje wykorzystana istotna cecha medalu: jego dwustronność, która sama z siebie dynamizuje zarówno przekaz jak i odbiór. Awers medalu jest niejako dopowiedziany przez rewers. Medal oglądany z jednej strony zaprasza widza do szukania tego co „po drugiej”.
Jak jest skonstruowane dzieło – by artysta - wykorzystując dane możliwości opowiedział jak najbardziej szczerze a zarazem pięknie o tym co zamierza ?
W jaki sposób autor może przekazać i wyzwolić u odbiorcy te emocje i refleksje, którymi chciałby podzielić się z odbiorcą ?

Wśród tematycznych obszarów medalierstwa, ten związany z papiestwem jest jednym z najbogatszych. A ten – związany z pontyfikatem Jana Pawła II  - można śmiało powiedzieć: wyjątkowy. Długość jego papieskiej służby, bogactwo zdarzeń, które się na ten pontyfikat składały, waga misji jaką realizował, sposób w jaki ją sprawował -  to wszystko sprawiło, że nie ma w światowej historii drugiej osoby, której poświęcono tyle prac medalierskich.
Znaczne miejsce w twórczości medalierskiej związanej z osobą Jana Pawła II zajmują dzieła artystów polskich. Nie tylko dlatego, że to rodak, również nie tylko dlatego, że sam papież poświadczał żywo przeżywaną wspólnotę losu, i pewnie nie tylko dlatego, że wielu spośród twórców nawiązywało z nim bardzo osobiste relacje. Powodem istotnym było również to, że twórcy odkrywali w jego osobie i realizowanym przez niego dziele ciekawą inspirację dla twórczości. Jan Paweł budził zainteresowanie i przez to pobudzał do ekspresji.

W ten nurt – polskiej twórczości medalierskiej – wpisuje się kolekcja, która powstała w odpowiedzi na zaproszenie skierowane do polskich artystów. Zaproszenie, by w sposób jak najbardziej szczery a zarazem wolny – jako Twórcy  i zarazem Świadkowie, podjęli temat sformułowany prosto: „Mój Jan Paweł II”, by – jak powiedział jeden z artystów: „zrobiwszy rachunek sumienia z Jana Pawła” – opowiedzieć o tym poprzez dzieło sztuki. Ta kolekcja stała się sercem wystawy prezentowanej w roku 2014 na Zamku Królewskim w Warszawie. Była ‘wielogłosem” osobistych świadectw ponad siedemdziesięciu twórców. To zdecydowana większość spośród tych, którzy tworzą, uznaną na całym świecie, polską szkołę medalierską.

Kiedy kolekcja powstawała a następnie była prezentowana  Jan Paweł II został ogłoszony świętym. Ta niezamierzona zbieżność w czasie stała się wyjątkową okolicznością. Prowokowała do postawienia pytania: w jaki sposób sztuka podejmuje zadanie przekonującego opowiadania  - poprzez materialne artefakty -  o rzeczywistości wymykającej się materialnemu ograniczeniu. Autorzy odpowiadając na pytanie o Jana Pawła II, opowiadali bowiem o fenomenie świętości.

To stało się okazją do przygotowania aktualnej prezentacji kolekcji pod nowym tytułem: „Wobec świętości”. Medale stają się zaproszeniem do wejścia – poprzez sztukę - w dialog o sprawie wciąż istotnej. Bez jej zgłębienia nie sposób zrozumieć kultury europejskiej. Nie sposób również szukać swoich osobistych odpowiedzi na poważne życiowe pytania: jakie jest moje przeznaczenie, czego tak naprawdę warto szukać, czemu poświęcać swe siły i ryzykować życiowe zaangażowania. Gdzie odnajdywać źródła koniecznej dla dynamiki życia energii. Jak potraktować czas i wszystkie okoliczności naszej egzystencji.
Prezentowana kolekcja zdaje się potwierdzać treść papieskiego zdania z Listu do Artystów: „Jako poszukiwanie prawdy, owoc wyobraźni wykraczającej poza codzienność, sztuka jest ze swej natury swoistym wezwaniem do otwarcia  się na Tajemnicę”.

Bernard Marek Adamowicz